Dikkat Eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu nedir? ​

​

TANIM: Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) dikkat süresi kısalığı/dağınıklığı, kaotik hareketlilik ve fevrilik ile seyreden, belirtileri büyük oranda hayat boyu süren nörogelişimsel bir bozukluktur (APA 2013).

KLİNİK: 

DSM-5 Tanı Ölçütleri Başvuru El Kitabı’na göre;

A. Aşağıdakilerden (1) ya da (2) vardır: 
(1) Aşağıdaki dikkatsizlik semptomlarından altısı (ya da daha fazlası) en az 6 ay süreyle uyumsuzluk doğurucu ve gelişim düzeyiyle uyumsuz bir derecede sürmüştür: 

Dikkatsizlik
Çoğu zaman dikkatini ayrıntılara veremez ya da okul ödevlerinde, işlerinde ya da diğer etkinliklerinde dikkatsizce hatalar yapar. 
b. Çoğu zaman üzerine aldığı görevlerde ya da oynadığı oyunlarda dikkati dağılır. 
c. Doğrudan kendisiyle konuşulduğunda çoğu zaman dinlemiyormuş gibi görünür. 
d. Çoğu zaman yönergeleri izleyemez ve okul ödevlerini, ufak tefek işleri ya da iş yerindeki görevlerini tamamlayamaz (karşıt olma bozukluğuna ya da yönergeleri anlayamamaya bağlı değildir). 
e. Çoğu zaman üzerine aldığı görevleri ve etkinlikleri düzenlemede zorluk çeker. 
f. Çoğu zaman sürekli zihinsel çaba gerektiren görevlerden kaçınır, bunları sevmez ya da bunlarda yer almada isteksizdir. 
g. Çoğu zaman üzerine aldığı görevler ya da etkinlikler için gerekli olan şeyleri kaybeder (örneğin; oyuncaklar, okul ödevleri, kalemler, kitaplar ya da araç gereçler). 
h. Çoğu zaman dikkati dış uyaranlarla kolaylıkla dağılır. 
i. Günlük etkinliklerinde çoğu zaman unutkandır. 

(2) Aşağıdaki hiperaktivite-dürtüsellik semptomlarından altısı (ya da daha fazlası) en az altı 6 süreyle uyumsuzluk doğurucu ve gelişim düzeyine aykırı bir derecede sürmüştür: 

Hiperaktivite
a. Çoğu zaman elleri, ayakları kıpır kıpırdır ya da oturduğu yerde kıpırdanıp durur. 
b. Çoğu zaman sınıfta ya da oturması beklenen diğer durumlarda oturduğu yerden kalkar. 
c. Çoğu zaman uygunsuz olan durumlarda koşuşturup durur ya da tırmanır (ergenlerde ya da erişkinlerde öznel huzursuzluk duyguları ile sınırlı olabilir). 
d. Çoğu zaman sakin bir biçimde boş zamanları geçirme etkinliklerine katılma ya da oyun oynama zorluğu vardır. 
e. Çoğu zaman hareket halindedir ya da bir motor tarafından sürülüyormuş gibi davranır. 
f. Çoğu zaman çok konuşur. 

Dürtüsellik
g. Çoğu zaman sorulan soru tamamlanmadan önce cevabı yapıştırır. 
h. Çoğu zaman sırasını bekleme güçlüğü vardır. 
i. Çoğu zaman başkalarının sözünü keser ya da yaptıklarının arasına girer (örneğin; başkalarının oyunlarına ya da konuşmalarına burnunu sokar). 

             B. Bozulmaya yol açmış olan bazı hiperaktif-dürtüsel semptomlar ya da dikkatsizlik semptomları 12 yaşından önce de vardır. 
             C. İki ya da daha fazla ortamda semptomlardan kaynaklanan bir bozulma vardır [örneğin; okulda (ya da işte) ve evde]. 
             D. Toplumsal, okul ya da mesleki işlevsellikte klinik açıdan belirgin bir bozulma olduğunun açık kanıtları bulunmalıdır. 
            E. Bu semptomlar sadece bir yaygın gelişimsel bozukluk, şizofreni ya da diğer bir psikotik bozukluğun gidişi sırasında ortaya çıkmamaktadır ve başka bir mental bozuklukla daha iyi açıklanamaz (örneğin; duygu durum bozukluğu, anksiyete bozukluğu, dissosiyatif bozukluk ya da kişilik bozukluğu).

TANI: Tanı DSM V tanı ölçütelerine göre ve çeşitli testler, ölçekler, nöropsikoljik ölçümler ile Çocuk-Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları uzman hekimi tarafından konulmaktadır.

TEDAVİ: DEHB kronik seyirli bir hastalık olması ve ek birçok davranışsal ve psikiyatrik sorunla birliktelik göstermesi nedeniyle tedavisi çok önemlidir. Tedavide çeşitli yöntemler kullanılmakla birlikte en yüksek kanıt gücüne sahip ve en etkin tedaviler ilaç tedavileridir.

1. İlaç tedavileri: Ülkemizde DEHB tedavisinde metilfenidat ve atomoksetin türevi ilaçlar kullanılabilmektedir.

2. Davranışçı tedaviler

3. Ebeveyn eğitim programları

4. Okulda davranışçı yaklaşımlar

5. Eğitsel destek

6. Motor kontrol eğitimleri

7. Spor

!!!ÖNERİLMEYEN HATTA ZARARI OLABİLEN TEDAVİLER!!!: EEG Biofeedback, Ağır metal şelasyonu, Hiperbarik oksijen tedavisi